Uzmanlar, erken periyotta teşhis ve tedavi ile denetim altına alınabilen, merkezi hudut sisteminde hudut hücrelerinin hasarı ile seyreden otoimmün, kronik ve ender görülen bir hastalık olan Nöromiyelitis Optika Spektrum hastalığının en dikkat cazibeli bulgularından birinin de görme kaybı olduğuna dikkat çekiyor.
Mart ayı Nöromiyelitis Optika Spektrum Hastalığı Farkındalık Ayı olarak biliniyor. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Kısmı Lideri, Türk Nöroloji Derneği Lider Yardımcısı Prof. Dr. Murat Terzi, hastalıkla ilgili bilgilendirmede bulundu. Nöromiyelitis Optika Spektrum Hastalığı’nın (NMOSD) merkezi hudut sisteminde hudut hücrelerinin hasarı ile seyreden otoimmün, kronik bir hastalık tablosu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Murat Terzi, “Sinir sisteminde yer alan bir proteine karşı gelişen olağandışı bağışıklık sistemi karşılığı, bu hastalığa neden olmaktadır. NMO bayanlarda daha çok görülmektedir. NMO hastalarında bayan cinsiyet eğilimi multipl skleroz (MS) hastalarından daha fazladır. Bayan cinsiyetin kimi otoimmün hastalıklara daha yatkın olduğu bilinmektedir. Kromozomal farklılık, üreme organları ve seks hormonlarındaki farklılık bu yatkınlıkta rol oynayabilmektedir. Bununla birlikte bu cinsiyet farkının hastalığın seyri üzerine olan tesiri tam net değildir” dedi.
NMO’da ortalama yaş 30!
NMO’da ortalama yaşın, 30’lu yaşların sonu olduğunu belirten Prof. Dr. Murat Terzi, “Yine MS hastalarına nazaran beyaz olmayan ırkta NMO’nun daha sık olduğu gözlenmektedir. Asya ülkelerinde, Amerika’da yaşayan Afrikalılarda görülme sıklığı Avrupa ülkelerinden daha fazladır. Çocukluk yaş kümesinde da daha az olmakla birlikte NMO görülebilmektedir. Prevelansının coğrafik farklılıklara nazaran yüz binde 3-4 ila 16-17 ortasında değişiklik gösterdiği söylenebilir. Her ne kadar bariz bir bayan cinsiyet oranı ve beyaz olmayan ırkta daha yüksek görülme oranı olsa da hem yaygınlık hem de bayan, erkek oranında coğrafik ve ırksal değişikliklere nazaran farklı oranların olabildiği görülmektedir. Hem hastane hem de toplum temelli çalışmalarda bayan cinsiyet etkilenimi daha fazladır. Aile içinde NMO görülme mümkünlüğü düşüktür. Bu oranın yüzde 2-3.3 aralığında olabildiği ve bu etkilenimlerde; anne-kız, teyze-yeğen ve kız kardeşleri sayabiliriz” diye açıklama yaptı.
Görme Kaybı ve Güçsüzlük İlk Belirtiler
Nöroloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Terzi, “Bu klinik spektrumda tek yahut iki taraflı görme kaybı, çift görme, bulantı, hıçkırık, kol ve bacak güçsüzlüğü, yürüme zahmeti üzere şikayetler görülebilmektedir. Bu şikayetler günler içerisinde ortaya çıkmakta ve hastaların ömür kalitesini değerli seviyede etkileyebilmektedir. Hastalığın seyrinde atak ismi verilen devirler vardır. Bu atak periyotları hastaların şikayetlerinin ön plana çıktığı ve günlerce süren periyotlardır. Hastaların birinci şikâyet dağılımları incelendiğinde sıklıkla görme kaybı ve güçsüzlük olduğu görülmektedir. Hastalığın seyri içerisinde yürüme zahmetinde artış, idrar kaçırma, yorgunluk üzere bulgular da hastalığa eşlik edebilir” dedi.
Hastalarda bağışıklık sistemi ile bağlantılı başka kimi hastalıkların ve romatolojik hastalıkların da beraberinde görülebildiğini söz eden Prof. Dr. Murat Terzi, “Tiroid bezi hastalıkları, diyabet, sjögren (kuru göz ve kuru ağıza neden olan otoimmün hastalık) üzere romatolojik hastalıklar tespit edileceği üzere birtakım romatolojik hastalıklar NMOSD klinik bulgularına ve görüntüleme bulgularına emsal tablolara neden olabilir. Hastalıkta en sık görülen bulguların başında görme kaybı gelmektedir. Görme kaybı farklı derecelerde olabilir. Bir buzlu camın arakasından bakıyormuş üzere yahut tama yakın görme kaybı biçiminde etkilenimler olabilir. Görme kaybının sebebi görme sonunun bu hastalıktan ötürü etkilenmesidir. Bu etkilenme nedeni ile görme bilgisi ilgili beyin merkezine iletilememektedir” biçiminde açıklama yaptı.
Ms Hastalığı İle Nmosd Birbirinden Farklı Hastalıklardır
MS hastalığı ile NMOSD birbirinden farklı hastalıklardır vurgusu yapan Prof. Dr. Murat Terzi şunları söyledi: “Görme kaybı, güçsüzlük, dengesizlik üzere şikayetler her iki hastalıkta da görülebilir. Her iki hastalıkta da atak devirleri mevcuttur. Farklı olan bu iki hastalığın ayırımını yapmak değerlidir. Hastaların anamnez (hasta öyküsü) bilgilerinin alınıp muayene edilmesi ve bilhassa beyin ve omurilik MR görüntüleme bulguları, bel suyu sonuçları ve kimi kan analizleri ile bu hastalıkların teşhisine varılmalı ve birbirinden ayrımı yapılmalı.”
Üç Tıp Tedavi Uygulanmaktadır
“Hastalıkta üç cins tedavi uygulanmaktadır. Birincisi atak tedavisi dediğimiz hastaların şikayetleri olduğu periyotta uygulanan ve şikayetlerinin geçirilmesine yönelik uygulanan tedavidir” diyen Prof. Dr. Murat Terzi, “Bu devirlerde damardan steroid tedavisi denen bir uygulama ve gerek duyulduğunda plazmaferez dediğimiz bir tedavi tekniğinden faydalanılmaktadır. İkinci tedavi yolu kollayıcı tedavi dediğimiz hastaların atak ve beklenen engelliliklerini azaltıcı tedavi uygulamalarıdır. Bu tedaviler uzun vadeli tedaviler olup bağışıklık sistemini bu hastalığa karşı düzenleyici olan tedavi seçenekleridir. Bu tedaviler hastaların klinik ve görüntüleme bulgularına nazaran tercih edilmekte ve gerek duyulduğunda kendi ortalarında değişikliğe gidilmektedir” diye konuştu.
Hastalığın teşhisinin ve tedavisinin nöroloji uzmanları tarafından yapılması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Terzi, hastaların şikayetleri belirlendikten sonra gerekli görüntüleme ve laboratuvar bulguları planlanarak tanıya varıldığını; muhtaçlık duyulduğunda göz, üroloji, fizik tedavi ve rehabilitasyon, psikiyatri, romatoloji üzere öteki branşların dayanağı ile hastalara multidisipliner yaklaşım da gerekebildiğine işaret etti.
Erken Teşhis Önemli!
NMOSD tanısı son yıllardaki tetkik alanındaki gelişmelerle paralel olarak daha net konulabilmekte ve tekrar son devirlerdeki gelişmeler sayesinde hastalara sunulan tedavi imkanında artış görülmektedir diye belirten Prof. Dr. Murat Terzi, “Hastalık erken periyotta teşhis ve tedavi planı ile denetim altına alınabilmektedir. Hastaların hastalıkları ile birlikteliklerinde hasta yakınlarının takviyesi hayli değerlidir. Hem ilaç tedavisi hem de fizyoterapi ve psikoterapi üzere tedavi sürecinde hasta ahenginin sağlanmasında hasta yakınlarının takviyesi önemlidir” biçiminde açıklama yaptı. (BSHA-Bilim Ve Sıhhat Haber Ajansı)
