Genel Sıhhat ve Toplumsal Hizmet Kolu Kamu Çalışanları Sendikası (Genel Sıhhat -İş) tarafından hazırlanan ‘Sağlık Çalışanlarının Şimdiki Problemleri Araştırma Raporu’nda sıhhat çalışanlarının sıkıntılarının röntgeni çekildi. Sıhhat çalışanlarının 81’inin gündelik ömrün devamı için borçlanmak zorunda kaldığını ortaya koyan araştırmada; sıhhat çalışanlarının 6 Şubat Sarsıntılarında istekli müracaatlarının dikkate alınıp alınmaması, sıhhatte şiddet, gelecek korkusu üzere çok sayıda mevzudaki datalar paylaşıldı. Sıhhat Çalışanlarının Yeni Meseleleri Araştırması, Genel Sağlık-İş tarafından sıhhat işçilerinin aktüel sıkıntılara dair görüşlerini sorgulamak hedefiyle gerçekleştirildi. 14 Mart Tıp Bayramı’nda yayınlanan ‘Sağlık Çalışanlarının Şimdiki Problemleri Araştırması’, sıhhat çalışanları açısından gelir ve borçlanma durumuna, çalışma şartlarından, sıhhatte şiddete ve afet tecrübelerine dair çok sayıda çarpıcı sonuca dikkat çekiyor. 

Sağlık Çalışanları Geçim Sorunu Çekiyor 

Araştırmaya katılanların büyük bir çoğunluğuna nazaran, Türkiye’nin temel sorunu iktisat ve geçim ıstırabı olarak ortaya çıkarken, bunu sırasıyla liyakatsiz görevlendirmeler, yolsuzluk ve yoksulluk izliyor. Genel Sıhhat –İş Genel Lideri Dr. Derya Uğur “Ülkemizin içerisinde bulunduğu afet sürecine karşın, “deprem gerçeğinin farkına varılamaması” seçeneği beşinci sırada yer almaktadır. Bunun akabinde giderek azalan oranlarda işsizlik, bayana şiddet ve terör gelmektedir. İştirakçilerin dörtte üçünün aylık tertipli iş geliri 20 bin TL’nin altındadır. Her 10 sıhhat çalışanından 8’i gündelik hayatın devamı için borçlanmak durumunda kalmaktadır. Sıhhat çalışanlarının yoksulluk hududunun çok altında fiyatlarla ömürlerini sürdürmek zorunda oldukları görülmüştür. İştirakçilerin neredeyse yüzde 90’ı kredi borçlusudur. Kredi borçlanması, öncelikle muhtaçlık kredisi yahut aylık kullanım dışında kredi kartı seçenekleriyle belirginleşecek halde ömrü sürdürebilmek ismine gerçekleştirilmektedir. Bu durum doğal olarak sıhhat çalışanlarının borç ödemelerinde zorlanması durumunu beraberinde getirmektedir. Ömür emanet ettiğiniz sıhhat çalışanlarının geçim kederi içinde bırakılması kabul edilemez” açıklaması yaptı. 

Fiziksel Şartlar Yetersiz 

Sağlık çalışanlarının yarısından fazlası yüzde 51,9’unun, iş yerinde var olan fizikî şartlarının çalışmayı sürdürmeye elverişli olmadığını tabir ettiği araştırmada, bunun yanında, iştirakçilerin yüzde 86,3’ünün ise çalışma hayatında fizikî ya da ruhsal sıhhati etkileyen faktörlere maruz kaldığını belirttiği sonucuna ulaşıldı. Sıhhat çalışanlarının çalışma şartları elverişsiz olduğunu belirten Uğur, “Çalışma ömründe fizikî ve ruhsal sıhhati etkileyen faktörlere maruz kalma durumu ise barizdir. Araştırmaya katılanların yarısından fazlası sıhhatte şiddetle karşı karşıya kalmıştır. Sıhhat çalışanlarının neredeyse tamamı şiddet olayları konusunda alınan tedbirleri yetersiz görmektedir. Sıhhat çalışanları, baskı, yıldırma ve mobbing ile yüz yüzedir. Bundan daha güçlü bir biçimde liyakat sorunu hissedilmektedir”dedi.

Sağlık çalışanlarının yüzde 50’si şiddet gördü 

Araştırma sonuçlarına nazaran, sıhhat çalışanlarının yüzde 50,3’ü çalışma hayatı müddetince hastalardan yahut hasta yakınlarından şiddet gördüğü ortaya çıktı. Ayrıyeten, iştirakçilerin neredeyse tamamı yüzde 97,9’u sıhhat çalışanlarına yönelen şiddet olaylarına karşı alınan tedbirlerin kâfi olmadığını düşünmektedir. Sıhhat çalışanlarının yüzde 65,2’si baskı, yıldırma ve mobbing ile karşılaştı. Genel Sağlık-İş sendikasına üye sıhhat çalışanlarının yüzde 65,2’si iş yerinde baskı, yıldırma ve mobbing ile karşılaşmaktadır. Bu kapsamda ayrıyeten iştirakçilerin yüzde 93,6’sı vazifede yükselme sisteminin liyakate dayalı olmadığını belirtti. 

Sağlık çalışanlarının yüzde 50’si emekli olmayı yahut istifa etmeyi düşünüyor

Sağlık çalışanlarının yarısından fazlasının emekliliği yahut istifa etmeyi düşündüğüne dikkat çeken Derya Uğur, “Bu kanıyı besleyen iki temel münasebet tükenmişlik ve değersizliktir. İştirakçilerin dörtte üçü, gelecek telaşlarının olduğunu belirtmiştir. Sıhhat çalışanları toplum nezdinde gerekli saygınlığa sahip değildir. Araştırma sonuçları, sıhhat çalışanları açısından Türkiye’nin üç temel meselesinin iktisat ve geçim problemi, liyakat ve yolsuzluk olduğunu göstermektedir” diye açıklama yaptı. Sıhhat çalışanlarının yüzde 50,5’inin, yakın bir gelecekte emekli olmayı yahut istifa etmeyi düşündüğü bilgisi paylaşılan raporda, bu kümede yer alanların öne çıkarttıkları münasebetlerin sıralaması tükenmişlik yüzde 40,7, bedel görmemek yüzde 31,5, fiyatların yetersizliği yüzde 23,4 ve sıhhatte şiddet yüzde 4,4 olarak belirtildi. 

 Sağlık çalışanlarının 3’te 1’i sarsıntı bölgesinde istekli çalışmak için başvurdu

Araştırmaya katılan sıhhat çalışanlarının yüzde 29,4’ü zelzele bölgesinde istekli çalışmak için müracaatta bulunduğu, bu müracaatların sırf yüzde 32’sinin araştırmanın yapıldığı tarih itibariyle yanıtlandığı bilgisi paylaşıldı. Bu durum, gönüllülük temeline dayalı müracaatların kıymetlendirilmesi açısından bürokratik bir gecikme olduğu tenkidinde bulunuldu. İstekli olarak zelzele bölgesine giden sıhhat çalışanlarının yüzde 59,3’ünün 1-2 hafta ortası misyon yaptığı, bunu yüzde 29,7 ile 1 haftadan kısa müddet bölgede çalışanların takip ettiği kaydedildi. İştirakçilerin yüzde 6,6’sının sarsıntı bölgesinde 2 haftadan uzun mühletle faaliyet yürüttüğü, geriye kalan yüzde 4,4 oranında iştirakçinin ise sarsıntı bölgesinde daima vazife aldıkları belirtildi. Genel Sağlık-İş Genel Lideri Dr. Derya Uğur, “Her 10 sıhhat çalışanından 3’ü zelzele bölgesinde istekli çalışma için başvurmuştur. Bu müracaatların sadece yüzde 32’si yanıtlanmıştır. Bu bahiste bürokratik ve idari bir sorun olduğu açıktır. Anketi yanıtlayanların üçte biri istekli zelzele bölgesine gitmeyi talep ediyor iken bölgede vazifeli kendileri de birer depremzede olan sıhhat çalışanlarının vazife yapmaya zorlanması kabul edilebilir olmadığı üzere vicdani değildir. Sarsıntı bölgesinde sıhhat hizmeti sunumunda vazife alan sıhhat çalışanlarının yığınla problemleri acil tahlil beklemektedir” dedi. 

Sağlık çalışanları binalarda kendilerini inançta hissetmiyor

Araştırma kapsamında sıhhat çalışanlarının vazife yaptıkları binalarda kendilerini inançta hissedip hissetmedikleri soruldu. Soruya “Evet” karşılığını verenlerin oranı yüzde 22,8 olarak belirlendi. Sıhhat çalışanlarının 4’ye 3’ünün gelecek derdi yaşadığı, sıhhat çalışanlarının yüzde 75,9’unun işiyle ilgili gelecek tasası yaşamakta olduğu belirtildi. Rapor sonucunda iştirakçilerin yüzde 97,5’inin ise sıhhat çalışanlarının toplum nezdinde gerekli saygınlığa sahip olmadıklarını belirttikleri tabir edildi. Genel olarak işinden ve iş yerinden memnuniyet duymadığını belirtenlerin oranı yüzde 45,5, sadece yüzde 21,3 oranında iştirakçinin bunun aksini belirttiği vurgulandı. Araştırmaya katılanların yüzde 33,2’sinin memnuniyet sorusuna “Kararsızım” karşılığını verdi.  

Depremzede Sıhhat Çalışanları İçin Yapılacaklar Sıralandı

Bölgede takımı bulunan afetzede sıhhat çalışanlarının yaşadıkları insanüstü mağduriyetler göz önünde bulundurularak OHAL müddetince idari müsaadeli sayılmalıdır.

Deprem bölgesinde sıhhat hizmeti sunumunda vazife alan sıhhat çalışanlarının kendileri ve aileleri için oluşan barınma sorunu bir an evvel sıhhat hizmetinin sunulduğu alanların yakınında konteyner kentler kurularak tahlile kavuşturulmalı; tuvalet ve banyo üzere paklık gereksinimleri giderilmelidir. 

Deprem bölgesinde sıhhat hizmeti sunumunda misyon alan tüm sıhhat çalışanlarının yemek giysi ve ısınma üzere insani gereksinimleri özellikli biçimde sistemli olarak karşılanmalıdır. 

Depremin birinci anından itibaren kendileri de birer depremzede olmasına karşın bölgede fedakârca sıhhat hizmeti sunmaya devam eden sıhhat çalışanlarına 1 dik kademe ilerlemesi sağlanması için yasal düzenleme çalışması yapılmalıdır.

Deprem bölgesinde çalışmaya devam eden tüm sıhhat çalışanlarına en az 1 yıl mühletle olmak üzere bölgede hayat ve çalışma şartları olağana dönene kadar çift taban maaş ödenmelidir.

Depremzede tüm sıhhat çalışanlarına yaşanan afetin olumsuz tesirlerinin bir nebze azaltılabilmesi için 10 Maaş Acil Ömür Yardımı verilmelidir.

Tüm Sıhhat İşçileri İçin Talepler

Sağlık işçilerinin ağır ve makûs çalışma şartları hemen düzeltilmelidir.

Sabit ödeme / performans ödemesi üzere sıhhat çalışanlarının mağduriyetine sebep olan ve çalışma barışını bozan uygulamalara son verilmeli; en düşüğü yoksulluk hududunun üzerine olacak halde, takım derecesine nazaran maaşlarda kademeli artış yapılmalıdır. 

Tüm sıhhat işçilerini kapsayacak kademeli ek gösterge artışı yapılmalıdır.  

Sağlıkta şiddette sıfır tolerans gösterilmeli ve sıhhatte şiddeti önleyecek tesirli bir şiddet yasası çıkarılmalıdır.

Sağlık işçilerinin çocuk bakım sorunun tahlili için haftanın 7 günü, 24 saat kesintisiz hizmet veren bakımevi, kreş ve anaokulu düzenlemesi hayata geçirilmelidir.

Yeterli sayıda sıhhat çalışanı istihdam edilmeli, işçi açığı kapatılmalıdır.

Tüm sıhhat işçilerine geçmişe tesirli olarak yıllık 90 gün yıpranma hissesi hakkı verilmelidir.

Sağlığı piyasalaştıran siyasetlere son verilmeli, Atatürk’ün başlattığı ulusal, kamucu ve halkçı sıhhat siyasetlerini tekrar hayata geçirilmelidir. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)