Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntılar, seçim gündeminin gölgesinde kaldı. Sarsıntıların üzerinden 3 ay geçmesine karşın bilhassa birinci ve ikinci basamak sıhhat hizmetlerinde şartlar iyileştirilemedi. Sıhhat alanında en büyük sorun zelzelelerin meydana geldiği vilayetlerde birinci basamak sıhhat hizmetlerinin verildiği aile aağlığı merkezlerinde yaşanıyor. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK) tarafından ‘Deprem Bölgesindeki Aile Tabipleri Anlatıyor: Çökmüş Bir Sıhhat Sistemi Enkazında Problemlerle Baş Başa’ bahisli zoom toplantısı gerçekleştirildi. Bilim Sıhhat Haber Ajansı’nın (BSHA) katıldığı toplantıda, 6 Şubat Depremleri’nin 3. Ay Kıymetlendirme Raporu sunuldu. Toplantıda, aile doktorları Sıhhat Bakanlığı’na, “Pandeminin 50’inci günde 1000 yataklı hastane yapan Bakanlık, zelzelenin üzerinden 3 ay geçmesine karşın neden 1 tane bile aile sıhhati merkezi ve misafirhane yapmadı” diye sordu. Toplantıda ayrıyeten TTB AHEK tarafından zelzele bölgelerinde bulunan 300’ün üzerinde aile tabibi ile online olarak gerçekleştirilen anket çalışması sonuçları da kamuoyuyla paylaşıldı.
Depremzede Tabiplerin Ruhsal Dayanağa Muhtaçlığı Var!
Deprem bölgelerinde vazifeli 300’ün üzerinde aile doktoruyla gerçekleştirilen online anket datalarına nazaran, ankete katılanların en öncelikli muhtaçlıkları ruhsal takviye, barınma ve düzgün çalışma şartlarının sağlanlası olarak ön plana çıktı. Aile tabipleri 90’ıncı güne gelinen bugün hala çadır ve konteynırlarda makus çalışma şartları altında sıhhat hizmeti sunmaya çalışıyor. Bunun sonucunda da her biri tükenmişlik sendromu yaşıyor. Ankete katılan tabiplerin yüzde 50’sinin ruhsal takviyeye muhtaçlıkları olduğunu belirtildi. İştirakçilerin yalnızca yüzde 1’inin ruhsal dayanak aldığı paylaşıldı. Ayrıyeten ankette öne çıkan başlıklardan biri ‘Sağlık Çalışanlarının %80’i Evsiz!’ oldu. Anket sunumunda, “Bölgede hizmet veren sıhhat çalışanlarının depremzede olduğu gerçeği dikkate alınmadan, vazifelerine devam etmeleri istenmiştir. Zelzeleden en çok etkilenen üç vilayette çalışanların %80’i hala meskenlerinde kalamamakta, eşlerini, çocuklarını, öteki aile üyelerini, sevdiklerini yaşadıkları kent dışında taşımak zorunda kalmıştır. Bir yandan da sarsıntı bölgelerinde sıkıntı şartlarda hizmet vermeye zorlanmışlardır. Zelzele bölgesinde çalışan bir sağlıkçı, “Bu devirde çocuklar en çok annelerine muhtaçlık duyarken, sıhhat çalışanı anneler bu güçlü devirde çocuklarının yanlarında olması gerekirken zelzele bölgelerinde çalıştırıldı. Ben bu periyotta en çok bu bahiste zorlandım” diyerek yaşadıklarını lisana getirmiştir” bilgileri paylaşıldı.
TTB AHEK Lideri Kırımlı: 1’inci ve 2’inci Basamak Görmezden Geliniyor
TTB AHEK Lideri Dr. Emrah Kırımlı, zelzelelerin üzerinden 3 ay geçmesine karşın, sarsıntının gündem olmadığınını, öteki gündemlerle meşgul olunduğunu vurgulayarak şunları söyledi: “Deprem bölgelerinde 90’ıncı günde meslektaşlarımızın ve sıhhat işçilerinin yüzde 80’inin hala kalacak bir konutu yok. ASM’ler yıkıldı. Gereçler, ekipmanlar gitti. Bunların bulunması aile doktorlarından bekleniyor. Gerçekleştirdiğimiz ankette zelzele geçiren sağlıkçıların yüzde 50’den fazlası ruhsal yardıma gereksinimleri olduğunu söylüyor. Güya hiç zelzele olmamış üzere çalışmaları isteniyor. Bu beşerler ailelerini, sevdiklerini kaybettiler. İnançlı bir alana geçmek için kentlerden ayrıldılar. Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay’ın ayağa kalkabilmesi için kamusal hizmetin öncelikle ayağa kalkması gerekiyor. Covid-19 Pandemisi vaktinde 50 günde bin yataklı hastane yapmakla övünülüyordu, ancak hala burada aile doktorları için bir yer yapılamadı. Birebir anda 4 kişi çalıştırılamadığı için iki kişi çalıştırılıyor. İki kişi öteki kentlere, ailelerinin yanına gönderiliyor. Mesailer arttı, iş yükü çok fazla. Zelzeleden sonra toparlanma 2 yıl kadar sürebilir. Bu yükü sarsıntı bölgelerinde kalanlar kaldıramaz. Akut devir geçti. Düzgün bir planlama olmalı, biz istekli olarak aile sıhhati merkezlerindeki meslektaşlarımıza dayanak olmak istiyoruz fakat görevlendirmeler hastanelere ve acillere yapılıyor. Aşılamalar yapılamıyor. Elektrik kesintileri devam ediyor. Soğuk zincir yok. Birinci ve ikinci basamak görmezden geliniyor” diye konuştu.
Sorunlar Artarak Devam Ediyor!
Toplantıda açılış konuşmasını TTB Merkez Kurulu 2. Lideri Dr. Ali İhsan Ökten gerçekleştirerek şunlar söyledi: “Hala içme suyu, kullanma suyu, barınma, besin, yıkanma sıkıntıları var. Bölgede hala önemli bir plansızlık ve koordinasyonsuzluk kelam hususudur. Oraya gönderilen arkadaşlarımıza bir çalışma alanı yaratılmıyor, çalışma şartları makûs. Aile sıhhati merkezlerinde olan arkadaşlarımızın rahat çalışacağı bir ortam sağlanmış değil. Tüm bu sıkıntılar ne yazık ki ortadan aylar geçmesine karşın artarak devam ediyor.”
Liyakatsizlik, Mobbing ve Baskı Var
TTB Merkez Kurulu Üyesi Dr. Kazım Doğan Eroğlulları, “Depremin üzerinden aylar geçmesine karşın doğal afet sonucu, liyakatsiz yöneticilerin elinde oluşan yapay bir felaketi yaşıyoruz. Şimdi hiçbir sıhhat hizmeti hakettiği formda yürümüyor. Tabip arkadaşlarımızın sıhhat işçilerinin çok önemli meseleleri var. Pandemide salgını değil algıyı yönetmişlerdi, şu anda da bu biçimde. Maalesef yüzlerce aile sıhhati merkezi enkaz altında kaldı. Çöken sıhhat sistemi ile birlikte bu binalarda enkaz altında kalmıştır. Biz tabipler olarak bize giderlerse gitsinler denmesine karşın gitmedik. Sarsıntının birinci anından itibaren halkın sıhhat hakkının olduğu her yerde, tabiplerin olduğu her yerde bulunduk bulunmaya da devam edeceğiz. Liyakatsiz sıhhat idarecileri meslektaşlarına hayli berbat kurallarda çalışmalarına karşın mobbing ve baskı uygulanıyor. Halkın sıhhati tehdit edilmeye devam ediliyor” diye konuştu.
Üçüncü Ayda Hala Birebir Noktadayız!
Hatay’da aile hekimliği yapan Dr. Ali Kanatlı, “3 ay evvel bu işlere başladığımız vakit, 3 ayda birçok şeyi halledebileceğimizi düşünmüştük. Çok ileri gidebileceğimizi düşünmüştük. Neler değişti? 3 ay evvel aile sıhhati merkezlerimiz yıkılmıştı. İkinci basamak sıhhat hizmeti verilmiyordu. Şu anda da verilmiyor. 3 ay evvel doğum yaptırılamıyordu şu anda da yaptırılamıyor. 3 ay evvel beşerler, pak suya ve tuvalete ulaşamıyordu. Şu anda da ulaşamıyor. Sıhhat işçilerinin barınma şartları hala düzeltilmiş değil. Barınma şartları düzeltildiği söylenenlerin de sıhhi şartları düzeltilmiş değil. Şu an barınmayı sağlamadıkları üzere hayatta kalanları da molozların altında öldürüp bu sorunu çözmeyi düşünüyorlar kanaatindeyiz” dedi.
Bu Çalışma Ortamının Psikolojisini Kaldırmak Çok Zor!
Adıyaman’da bulunan TTB Merkez Kurulu Üyesi Aydın Sevecen, “Havalar burada çok ısındı bir çadır yangını gerçekleşti. Hatay kadar olmasa da bizde de birinci ve ikinci basamakta tıpkı meseleler devam ediyor. Tabiplerin barınma ve öteki gereksinimlerini karşılama sıkıntıları devam ediliyor. Çalışma ortamlarındaki fiziki imkansızlıklar nedeniyle esnek mesai uygulanıyor. Bunun da uygulanıp ileriki devirlerde tam mesaiye geçilmesi planlanıyor. Bu da doktorlar ortasında büyük bir gerilim doğuruyor. Hayatı idama ettirecek fevkalâde şartlarda, olağan mesai yapılmasının planlanması yapılıyor. Doğal bir afet yaşıyoruz. Tenkitlerimiz var ancak en azından bu saatten sonra neler yapılabileceğiyle ilgili hem TTB hem vilayette faaliyet gösteren başka sendikalar ve STK’larla bir uyum yok. En azından bahsettiğimiz problemlerin tahlili noktasında kamu otoritesi ile buluşulsaydı sıkıntılar daha âlâ bir biçimde tahlile kavuşturulabilinirdi. 90 gündür var olan meseleler kısmen hafiflemiş olsa da bir tabibin bir sıhhat işçisinin ömrünü idame ettireceği şartlar ne yazık ki hala yok. Bu ortamın psikolojisini kaldırmak ve sıhhat hizmeti vermek hiç kolay değil. Daha kapsayıcı bir faaliyetin sıhhat hizmeti planlanmalıdır” formunda konuştu. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)
