Değişecek olan minimum fiyatla birlikte yalnızca 7,5 milyon personelin maaşı artmayacak birebir vakitte ekonomik manada fiyatlandırmalarda birçok parametre de etkilenecek.
Taban fiyat değiştiğinde Taban Geçim İndirimi (AGİ), kıdem ihbar tazminatı, Genel Sıhhat Sigortası (GSS) primi, işsizlik sigortası, doğum-askerlik-yurt dışı borçlanmaları, 65 yaş aylığı, engelli aylığı, konutta bakım parası, süreksiz iş görmemezlik ödeneği, kişisel emeklilikte devletin katkı hissesi, SGK idari para cezaları, konut hizmetinde çalışanların ve apartman görevlilerini sigorta primleri, Ek 5 kapsamında tarım işlerinde süreksiz çalışanlar ile taksi ve dolmuşlarda çalışan sürücülerin sigorta primleri, primlerini kendisi ödeyen esnaf, tüccar, tabip, avukat, mühendis, mali müşavir üzere 4B statüsündeki Bağ-Kur sigortalısının prim fiyatı da değişecek.
2021 YILI TABAN FİYATI
2021 yılında uygulanan taban fiyat aylık brüt 3 bin 577, 50 lira, net de 2 bin 825,90 lira olarak belirlenmişti. Artık taban fiyatın bu sayının üzerinde belirlenmesi için komite toplantılarının sonuncusu bekleniyor.
GÜNLÜK MİNİMUM FİYAT
Taban fiyatın 2021’de değişmesi ile birlikte günlük taban fiyat de brüt 119,25 lira olarak uygulandı. Önümüzdeki hafta verilmesi beklenen kararla birlikte bu sayı da yükselecek.
TABAN FİYATIN DEĞİŞTİRDİĞİ KALEMLER
Taban fiyatla birlikte artacak öbür ödemeler tüm vatandaşları kapsayan bir genişlikte.
KIDEM TAZMİNATI
Kıdem tazminatının 2021’de tavanı 7 bin 117,17 liradan 8 bin 651,62 liraya yükselmişti. 2022 yılına ilişkin minimum fiyata bağlı olarak bu kalemde de artış yaşanacak.
İŞSİZLİK MAAŞI
İşsizlik maaşı ödenen fiyata nazaran değişiklik gösteriyor. Çalışanın ortalama brüt yararının yüzde 40’ı kadar işsizlik maaşı ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt minimum fiyatın yüzde 80’ini geçemiyor.
Buna nazaran 2021’de işsizlik maaşı 1.168,27 lira alanın maaşı 1.420,14 liraya, 1.389,37 lira alanın maaşı 1.688,91 liraya, 2 bin 336,53 lira alanın maaşı 2 bin 840,28 liraya çıkmıştı.
DOĞUM VE ASKERLİK BORÇLANMASI
Emekli olabilmek için prim gün sayısı yetmeyenlere tanınan doğum ve askerlik borçlanmalarının meblağı da yeni taban fiyatla birlikte artacak.
2021’de doğum ve askerlik borçlanması günlük en düşük 31,39 liradan 38,15 liraya, en yüksek ise 235,44 liradan 286,20 liraya yükselmişti.
GENEL SIHHAT SİGORTASI PRİMLERİ
Genel sıhhat sigortası (GSS) primlerini kendi ödeyenlerin ödemeleri de yeni minimum fiyatla birlikte yükselecek.
Geliri brüt taban fiyatın 3’te birinin altında olan bireylerin primlerini devlet karşılıyor. Geliri bunun üzerinde olanlar ise primlerini kendisi karşılıyor. Ödenen aylık prim fiyatı ise brüt minimum fiyatın yüzde 3’ü kadar oluyor.
GSS primi 2021’de 88,29 liradan 107,32 liraya çıkmıştı.
65 YAŞ ÜSTÜ AYLIĞI
2021’de yaşlılık aylığı 711,5 liradan 864,89 liraya yükselmişti. Bu sayı da artacak ödemeler ortasında yer alıyor.
ENGELLİ AYLIĞI
2021’de engellilere ödenen aylık 851,95 liradan 1.035,63 liraya yükselmişti. 2022’de uygulanacak taban fiyata bağlı olarak engelli aylığı da aratacak sayılar ortasında.
AGİ ÖDEMESİ
Çalışanın; bekar, evli, eşinin çalışıp çalışmaması ve çocuk sayısına nazaran alacağı Minimum Geçim İndirimi (AGİ) de artacak.
2021’deki en düşük AGİ 268,162 lira, en yüksek ise 456,12 lira olarak belirlenmişti.
Buna nazaran, 2021 yılında bekar bir çalışanın eline 2 bin 825,9 lira geçiyor. Evli ve eşi çalışmayan emekçinin AGİ dahil eline 2 bin 879,5 lira; eşi çalışmayıp 1 çocuğu olanın 2 bin 919,8 lira, eşi çalışmayıp 2 çocuğu olanın 2 bin 960 lira, eşi çalışmayıp 3 çocuğu olanın 3 bin 13 lira geçiyor. Eşi çalışan emekçi AGİ dahil aylık 2 bin 825 lira alırken; eşi çalışıp 1 çocuğu olanın 2 bin 866 lira, eşi çalışıp 2 çocuğu olanın 2 bin 906 lira, üç çocuğu olanın ise eline 2 bin 960 lira fiyat alıyor.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK
İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim fiyatını kişi kendi belirlese de primin üst ve alt hududu var. En az brüt minimum fiyatın yüzde 32’si, en çok da brüt taban fiyatın 7,5 katının yüzde 32’si kadar prim ödenebiliyor.
2021 yılında isteğe bağlı sigorta yaptıracaklar en az 1.144,8 lira ödedi. Primlerini yüksekten ödemek isteyenler ise en çok 2021’de 8 bin 586 lira yatırdı.
KİŞİSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KESİNTİLERİ
Çalışanların her ay brüt maaşlarından yüzde 3 kesilerek, Ferdî Emeklilik Sistemine (BES) aktarılıyor. 45 yaş altı çalışanların patronları tarafından sisteme dahil edilmesine imkan tanıyan otomatik BES’te maaşlardan yapılan kesinti fiyatı da artacak.
KIDEM TAZMİNATI
2022’de minimum fiyatlı çalışanların alacakları kıdem tazminatı da yükselecek. Toplam kıdem tazminatı çalışanın son aldığı aylık giydirilmiş brüt fiyatın, işyerinde çalışılan yılla çarpılması ile hesaplanıyor. 2021’de minimum ücretlinin kıdem tazminatı brüt 3 bin 577,50 lira üzerinden hesaplanmıştı.
TEŞVİK FİYATLARI
İstihdamı desteklemek için yürütülen teşvik fiyatları 2022’de taban fiyatla birlikte artacak. İstihdam teşviklerinin kimileri direkt taban fiyat dikkate alınarak hesaplandığı üzere kimileri sigortalının yararına nazaran hesaplanıyor.
Bu teşvik meblağı taban fiyatlı için 2020 yılında 147 lira 15 kuruştu, 2021’de ise 178 lira 8 kuruş olarak uygulandı.
Öbür yandan işbaşı eğitimlerini tamamlayanların istihdamı sonrası verilen teşvik, 7103 teşviki, süratli işe dönüş takviyesi üzere teşviklerin üst hududu kara nazaran değil taban fiyata nazaran hesaplanıyor.
İDARİ PARA CEZALARI
İş, toplumsal güvenlik, iş sıhhati ve güvenliği mevzuatına nazaran kesilen idari para cezaları brüt minimum fiyat fiyatına nazaran belirleniyor. Ceza ölçüleri 2020 yılında 2 bin 943 lira üzerinden uygulanıyordu. 2021’de 3 bin 577 lira 50 kuruş üzerinden uygulandı.
Ensonhaber
