Bu yıl 14 Mart Tıp Bayramı’nda acımız büyük ve tarifsiz. Tıp Bayramı’nda apayrı bir gündemle bir ortada olmayı temenni ederdik oysaki… Zelzele felaketiyle birlikte Tıp Bayramı konuşma içeriğimiz, hissimiz ve hayat değişti. Kahramanmaraş sarsıntılarıyla birlikte kendimizi içerisinde bulduğumuz durum tüm toplumu, tıp ve sıhhat topluluğunu da çok derinden ve ağır etkiledi. İstanbul Tabip Odası olarak Antakya ve Adıyaman’da Türk Tabipler Birliği çatısı altında sorumluluk alarak alanda birebir çalıştık. Zelzele bölgelerine istekli sıhhat hizmeti götürürken zelzelenin tesirlerini alanda olan bizler iliklerimize kadar hissettik. Sarsıntılarda 100’ü aşkın doktor meslektaşımızı kaybettik. 500’ü aşkın sıhhat çalışanı hayatını kaybetti. Geride kalan, birebir vakitte depremzede olan doktorlarımız ve sıhhat çalışanlarımız hala bölgelerde çalıştırılıyorlar ve travmaları çok derin. Önemli barınma problemleri yaşıyorken tıpkı vakitte korkuyorlar da… Saha çalışmalarında bu endişe havasını gözlemledik. Ama ne yazık ki tüm travmatik durumlarına karşın, çalışmak zorunda bırakılıyorlar. Bu Tıp Bayramı’nda mesleğimiz çok derin yaralar almıştır. Zelzele öncesi ve sonrası için hiçbir şey eskisi üzere olmayacak hissini tabir edebileceğimiz bir kırılma yarattı. Bundan sonra hayata, hayatlarımıza uzun mühlet 11 vilayet ve 13 milyon insan odaklı bakacağız.
***
Deprem gerçeğiyle acı bir biçimde yüzleştiğimiz bugün İstanbul’a da sıçrayan zelzele mümkünlüğü ile birlikte doktorlar olarak bizler, sıhhat çalışanları ve halkımız da sarsıntı gündemiyle yatıp kalkıyoruz. Bu Tıp Bayramı’nı idrak ettiğimiz bugün İstanbul’da esaslı iki üniversite hastanemiz, sıhhat kuruluşları boşaltılıyor, hastaneler birleştiriliyor. Tüm bunların olması nedeniyle İstanbul’da da bir sıhhat krizinin içerisindeyiz. Bu tarafıyla bu yıl Tıp Bayramı epey karmaşık. Taşınılması düşünülen hastaneler, taşınacak olan tabiplerle toplantılar yapacağımız bir 14 Mart olacak bizim için. 14 Mart günü akşamı konuşulan hususlar çok hayati tahlil bekleyen hususlar olacak. 14 Mart’ı kendi içinde, mesleğimizin hoşluklarını uygunluklarını hatırladığımız buluştuğumuz bir gün olarak değil; meselelerimizi çözmeye çalıştığımız bir gün olarak geçireceğiz.
***
Yine bu yıl 14 Mart haftasında zelzelesi konuştuğumuz bir hafta olacak ve uzun müddet de gündemimiz zelzele olacak. Geride bıraktığımız yıllarda da Tıp Bayramı ve haftasını meslek meselelerini konuştuğumuz vakit dilimi olarak değerlendirdik. Son 20 yıldır tabipler ve sıhhat alanı önemli bir taarruz altındadır. Hekimlik mesleğinin daima geriletildiği bir süreci yaşıyoruz. Mesleksel saygınlık emeğin bedeli mesleksel uygulama alanları ve bu alanlardaki özerkliğimiz…. Tüm bunları içerecek halde mesleğin geriletildiği bir periyot oldu. 1990’lı yıllar da tekrar Türkiye’de sıhhat sisteminin tıkandığı bir devir olmuştu yeniden Türkiye’de sağlıksızlığın kök saldığı bir periyottu. Üzerine de 20 yıllık AKP iktidarı devrinde sıhhatin neoliberal dönüşümünü ve metalaşmasını izledik. Sıhhatin fiyatlandırılması ve pazarlanması süreçlerine şahit olduk. Ve en sonunda da büyük bir yıkıma tanıklık ettik. Biz Tıp Bayramı ve Tıp Bayramı haftasını içeriksel olarak çok daha mücadeleci bir süreç olarak görüyor kendimizi sıkıntımızı açığa çıkaracağımız bir devir olarak etkinlikler gerçekleştiriyoruz.
***
İçimizi acıtan hepimizin çok sayıda yakını kaybettiği, meslektaşlarımızı, sıhhat çalışanlarımızı, halkımızı kaybettiğimiz sarsıntılarda birinci gün İstanbul Tabip Odası olarak istekli tabiplerle ilgili davette bulunduk ve 1400 doktor üçüncü günün sonunda odamıza zelzele bölgesinde istekli çalışmak için müracaatta bulundu. Bu çok değerliydi. Doktorlarımızın meslek odalarına güvenmeleri, meslek odaları üzerinden gönüllülük temeliyle gitmek istemeleri çok pahalıydı. Bu ilgi ve talep orada yararlı olabilecekleri faaliyetleri devlet çatısı altında yapamayacaklarını düşündüklerinin de bir göstergesidir bu tıpkı vakitte. Buna karşın İstanbul Tabip Odası olarak bizler, bize başvuran tabiplere, Sıhhat Bakanlığı üzerinden de istekli olarak bölgelere gidilebileceğini hatta daha süratli ulaşım imkanı sağlanabileceğini duyurduk. Bu biçimde yönlendirmede bulunduk. Birinci gün aktivistlerimizle birlikte uçaklar aracılığıyla sarsıntı bölgelerine ulaşmaya çalıştık. Sıhhat Bakanlığı üzerinden giden birinci gruplar gittikleri günün akşamında, ne yazık ki Adana Havaalanı’nda bekletildiler, sonraki gün sabaha yanlışsız lakin Antakya’ya gidebildiler. Birinci bir hafta beton üzerinde yatan imkansızlıklar içerisinde sıhhat hizmeti vermeye çalışan meslektaşlarımız oldu. Devlet; doktor ve sıhhat çalışanı insan gücünü konumlandıracak tertip konusunda çok başarılı olamadı. Enkazlar yerde kaldı, birçok insan kurtarılamadı, büyük iş makinaları gerekiyordu lakin münasebetlerin sıralandığı bir süreçle karşılaştık. İnsan gücünün verimli bir formda hizmet vereceği şartlar ne yazık ki sağlanamadı. İşte bu sebeplerle de bizler de öfkeliyiz, kayıplar canımızı çok yakıyor. Biz tabipler insanların hayatlarının kurtulması, yaşamaları için çalışan bir meslek grubuyuz ki temel gayemiz budur. Bunu bizim dışımızdaki nedenlerle başaramamış olmanın öfkesi üzerimizdedir. Kaybettiğimiz on binlerce insan var ve bu beceriksizliği de aşan berbatlığın hesap vermesi gerektiği niyetindeyiz.
***
Yine bu Tıp Bayramı’nda, geride bıraktığımız üç yıl içerisinde Covid-19 sürecinde yüzlerce meslektaşımızı kaybettik. Sarsıntılarla sarsıldığımız bugün bu kayıplarımızı da hürmetle anıyoruz. Son üç yılımız daima kayıplarla geçti ve yüzlerce meslektaşımız Covid-19 nedeniyle, vazifelerini icra ederken hayata veda etti. Covid-19 bir meslek hastalığıdır. Hastanede mesleğini uygularken yakalanılan bir hastalıktır. Hayatını kaybeden yüzlerce meslektaşımızın akabinde zelzelede yitirdiklerimiz de eklendi. Yastayız… Bu şartlarda mesleğimizi gerçekleştiremediğimiz için binlerce meslektaşımızı yurtdışına gönderdik. Gitmelerini izledik. Bu ülkenin yetiştirdiği büyük kıymetler, doktorlarımız gittiler. Çok kuvvetli eğitim süreçlerinden geçen bir meslek kümesi olan hekimlik mesleğini özgürce yapamayacaklarını düşündükleri bu makus şartlarda kalmak istemeyerek daha keyifli olacakları ülkelere gittiler. Ne yazık ki bu yol, çok memnun bir biçimde çıktıkları bir yol değildi. Seçeneksizlik nedeniyle gitmek zorunda hissettiler. Hala da bugün Türk Tabipler Birliği’nden yeterli hal dokümanı alarak giden tabiplerimiz var. Yüzlerce meslektaşımız düzgün hal dokümanı alıyor ve yurt dışına gitmek için efor sarf ediyor. Bu durum meslek ismine büyük bir kayıpken, bu ülke ismine, bu ülkeyi yönetenler ismine da büyük bir utanç sıkıntısıdır.
İstanbul Tabip Odası İdare Şurası Üyesi Uzm. Dr. Cegerğun Polat
